“7 OGUL” VƏ BIR “OVSUNCU”

Azərbaycan filimin istehsal etdiyi məşhur filimlərdən olan “7 ogul istərəm” bədii filimi haqqında söz etmək istəyirəm. C. Cabbarlı adına 1970 –cü ildə çəkilmiş filimin rejissoru Tofiq Tagızadədir. Yusif Səmədoğlunun Ssenarisi əsasında yazılan filim sovet dövrünün xalq şairi Səməd Vurğunun “Komsomol” poemasının motivləri əsasında lentə alınmış filim Azərbaycanda Sovet Hkimiyyətinin qurulmasının 50 illiyinə ithaf olunur.

Keçən əsrin 20 illərində  Sovet hakimiyyətinin Azərbaycanın  işğalından sonra ölkəmizə təşrif buyuran bolşeviklərin gətirdiyi  “xoş gələcəkdən” söz edilən filimdə kəndə gələn 7 nəfərdən ibarət bolşevik dəstəsi  bir-sıra islahat aparmağa çalışırlar. Bu islahatların ən birincisi kəndlərdə bəy-kəndli münasibətlərinə son qoymağı tapşırılıb. Buna görədə onların hədəfi kəndləri çalıb –talayan  Gəray bəy və onun əlaltıları olur. 

 Kəndə gələn 7 nəfərdən ibarət heyətə diqqətlə nəzər saldıqda  aydın olur ki, onlar müxtəlif düşüncə və təfəkkürə malikdirlər. Bunları arasında kəskin mövqeyi ilə seçilən Mirpaşa olur. Onun dindarlarla xüsusəndə mövhümatla olan mübarizəsi filimdə qabarıq bəyan olunur. Filimdə onun kənd mollası ilə dialoqu və ya məscidə it bağlamağla o dövürdə İslam dininə olan münasibəti ortaya qoyur. Təbii ki, başçıları Bəxtiyar onu bu hərəkətini cavabsız qoymur. Bunlar hamısı Azərbaycan tele filim kinostudiyasında sovet dövrünün ən kəskin vaxtlarında çəkilən filimdir. 

 Bəs tarixi həqiqət necədir? Tarixdən məlumdur ki, Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin süqutundan sonra rusların Azrbaycanı işğal etmək planı əsas məsələ idi. Bunun üçün bolşeviklər bütün qüvvələri ilə döyüşə atılmışdılar. Ruslara qarşı ölkəmizin bir neçə yerində güçlü üsyanlar olsada bunlar hamısı qanla yatırıldı. 

 Bu üsyanlardan ən dəhşətlisi 1920- ci il may ayında Gəncədə baş vermişdir.   Bu üsyanda Azərbaycanın yüksək rütbəli general və zabitindən başqa 13 min nəfər insan qətlə yetirilmişdir. Belə faciədən sonra 7 oğulun xoş niyyətlə Peykanlıya gəlməsi mümkün ola bilməzdi. Hətta bu barədə filimi çəkən rejissor Tofiq Tağızadə neçə illər sonra televiziyaya verdiyi müsahibəsində filimin tarixi hadisələrlə ziddiyyət təşkil etdiyini etiraf etmişdir.  

Bu hadisələrin reallığını əks etdirən filim isə rejissor Oqtay Mirqasımovun -  2003- ildə lentə aldığı “Ovcunçu” (http://az.wikipedia.org/wiki/Ovsun%) filimidir.

Film XX əsrin əvvəllərində, konkret olaraq 20-ci illərdə Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulması zamanı baş verən hadisələrdən, bu hadisələrin xalqımızın mənəviyyatına göstərdiyi təsirdən, totalitarizm təfəkkürünün yerli camaatın beyninə zorakılıqla yeridilməsindən bəhs edilən filimdə ucqar bir kənd təbibi olan Rəsul Azərbaycanda xoş gələcəkdən dəm vuran "7 oğula" qarşı vuruşur. 

Güman edirəm ki, müstəqilliymizi əldə etdikdən sonra realığı əks etdirməyin tam vaxtıdır.