FEYSBUK ƏSRİ

İnsanlar arasında əlaqə vasitəsi telefon olmuşdursa, indi texnikanın yüksək inkişafı onlar arasında nəinki əlaqə, həmdə onları ekranda görüb sözünü deyə bilmək bacarığını ortaya gətirdi. Bu inkişaf internetdə sosial şəbəkə vasitəsilə mümkün oldu. Bu sosial şəbəkələrdən ən məşhur olanı FACEBOOK (Feysbuk) -dur. Mənası azərbaycan dilində “kitab üzü” olsada bilmirəm bunun nə qədər əlaqəsi var. Amma bu da kitab kimi istədiyin şeyi, hekayə və əsərdə yaza bilməklə yanaşı ən yaxşı şəkillərini mövzuya görə yerləşdirə bilərsən. Bunları bəyənə, və yaxudda dostların görsün deyə paylaşa bilərsən. Aşağıdakı boş sətirdə şərh,  və ya öz rəyini yazaraq münasibətini bildirirsən. Bundan başqa bu sosial- şəbəkə reklam yaratmaq, tədbir keçirmək, tədbirə dəvət etmək üçün “event” də qoya bilərsən. Öz ətrafına 50 milyondan artıq insan kütləsini toplayan FACEBOOK nədir? Bu necə oldu yarandı?

         2004–cü ilin fevral ayında Harvard Universitetinin tələbəsi Mark Zukerberq Facebook sosial şəbəkəsini yaratmaq fikrinə düşdü. Yeni sayt Harvard Universiteti tələbələrinin görüş yeri kimi hazırlanmışdı. Bununla yanaşı aktiv iştirakçıların sayı 66 milyonu aşmışdı və illik satışlar təxminən 150 milyon dollar olurdu. Yeni Facebook şəbəkəsinin durmadan sürətli inkişafı və onun məşhurluğu Markı universiteti tərk etməyə sövq etdi. Piter Til adlı bir gənc bu yeni yaranmış layihəyə investisiya qoymaqla onun məşhurluğuna qismən nail olur.

         Feysbuk-un Azərbaydan dilinə tərcüməsi 2008-ci ilin yay aylarından başlanılıb. İlk vaxtlarda həvəskarların aktiv olduğu tərcümə prosesinə sonradan xaricdə yaşayan və təhsil alan gənclər də qoşuldular. 3 mərhələdən ibarət olan tərcümə prosesinin ilk mərhələsində yalnız lüğət tərcümə olundu və səsvermə nəticəsində lüğət qəbul olundu. İkinci mərhələdə Facebook-un özü tərcümə olundu. Bu mərhələ hələ də başa çatmasa belə, artıq 2 oktyabr 2009-cu il tarixindən etibarən sayt rəsmi olaraq Azərbaycan dilində də fəaliyyət göstərir. İstifadəçilər Hesab Tənzimləmələrindən Dil bölməsində müvafiq olaraq Azərbaycan dilini seçməklə Facebook-u bu dildə istifadə edə bilərlər. Şəbəkəni dahada sadələşdirən ona mobil telefon vasitəsilə daxil olma imkanın olmasıdır.

Bu şəbəkə qadınlarında marağına səbəb olub. Beləki ümumi istifadəçilərin sayı arasında qadınlar coxluq təşkil edir. Feys-dən istifadə edənlərin 57% qadın, 43%- isə kişilərdir.

STATIStiKA

1. Bir ayda “Feys”-e 845 milyon insan daxil olur.

2. İstifadəçi sayı 10 milyondan çox olan ölkələrin sayı 19-a, 1 milyondan çox olan ölkələrin sayı 76-ya çatıb.

3.  Azərbaycanda olan "Facebook" istifadəçilərinin sayı Türkmənistan, Tacikistan, Qırğızıstan, Özbəkistan və Ermənistanda olan istifadəçilərin ümumi sayından çoxdur.

4. "Facebook"da ən çox fanatı olan futbolçu Portuqaliyalı Kristian Ronaldodur. Onun səhifəsini bəyənənlərin sayı 32 280 000 nəfəri keçib.

5. Bir gündə "Facebook"a 200 milyon şəkil yüklənir.

6. Dünyada hər 13 insandan biri "Facebook" istifadəçisidir.

7. 18-34 yaşlı "Facebook" istifadəçilərinin 48%-i səhər yuxudan oyanan kimi "Facebook"a daxil olurlar.

8. Həmin istifadəçilərin 28%-i yataqdan qalxmamış mobil telefon vastəsilə "Facebook"a daxil olurlar.

9.  18-24 yaşlı istifadəçilərin sayı bir il ərzində 74% artıb.

10.  Bir saatda "Facebook"da 30 milyon şərh yazılır.

11.  Bir dəqiqədə "Facebook"da 100 000 dostluq təklifi qəbul edilir.

12.  Bu ölkənin cəmi 80 nəfər əhalisi "Facebook" istifadəçisidir. Bu ölkə Vatikandır.

13.  Çində "Facebook" istifadəçilərin sayı Azərbaycandakından azdır (Çin - 384 min, Azərbaycan - 388 min)

14. Kanadada "Facebook" istifadəçilərinin sayı 18,5 milyon nəfərdir ki, bunların da 2 milyon nəfəri son bir həftədə üzv olub.